Sytuacja finansowa Banku

Wynik z tytułu odsetek za 2022 rok wyniósł 11 224 mln PLN, tj. o 2 513 mln PLN więcej niż w poprzednim roku. Wyższy wynik r/r był determinowany głównie wzrostem przychodów z tytułu finansowania udzielonego klientom spowodowanym podwyżkami stóp procentowych. Efekt ten częściowo zmniejszył się w wyniku ujęcia w III kwartale 2022 roku jednorazowej straty w wysokości 2 443 mln PLN związanej z ustawowymi wakacjami kredytowymi, pomniejszającej przychody od kredytów mieszkaniowych. Negatywnie na poziom wyniku odsetkowego w 2022 roku wpłynęły spadek wyniku z tytułu rachunkowości zabezpieczeń oraz wzrost kosztów odsetkowych od depozytów klientów, wynikające głównie z podwyżek stóp rynkowych dla PLN.

Przychody odsetkowe w 2022 roku wyniosły 18 524 mln PLN i w porównaniu z 2021 rokiem były wyższe o 102,1%, w głównej mierze w efekcie:

• wzrostu przychodów z tytułu finansowania udzielonego klientom o 7 044 mln PLN r/r – związanego głównie ze wzrostem średniego oprocentowania finansowania udzielonego klientom o 3,6 p.p. (z wyłączeniem wpływu ustawowych wakacji kredytowych), przy zmianie struktury średniego wolumenu należności kredytowych (wzrost udziału kredytów gospodarczych kosztem pozostałych grup kredytów, głównie kredytów mieszkaniowych walutowych),
• wyższych przychodów od papierów wartościowych (+1 388 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu średniego oprocentowania wynikającego ze wzrostu rynkowych stóp procentowych,
• niższych przychodów z tytułu rachunkowości zabezpieczeń (-411 mln PLN r/r), głównie w efekcie spadku średnich marż na transakcjach IRS po podwyżkach stóp dla PLN, które przełożyły się na ujemne wyniki prezentowane w kosztach odsetkowych.

Koszty odsetkowe wyniosły 7 300 mln PLN i w porównaniu z 2021 rokiem były wyższe o 6 847 mln PLN, głównie ze względu na:

• wzrost kosztów odsetkowych od depozytów o 3 486 mln PLN, związany głównie ze wzrostem średniego oprocentowania depozytów związanego z podwyżkami stóp procentowych w PLN po decyzjach RPP oraz ze zmian w strukturze terminowej polegających na wzroście udziału wyżej oprocentowanych depozytów terminowych,
• rachunkowość zabezpieczeń, z tytułu której poniesiono koszty odsetkowe w wysokości 3 142 mln PLN r/r, głównie w efekcie spadku średnich marż na transakcjach IRS po podwyżkach stóp dla PLN.

*Wskaźniki w 2022 roku zostały obliczone z wyłączeniem wpływu ujęcia w III kwartale 2022 roku skutków ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (tzw. ustawowe wakacje kredytowe) w wysokości 2 443 mln PLN.

Marża odsetkowa w 2022 roku, z wyłączeniem wpływu ujęcia w III kwartale 2022 roku skutków ustawowych wakacji kredytowych, wzrosła o 1,22 p.p. r/r i wyniosła 3,82%.

Wzrost marży wynikał z wyższej rentowności aktywów, która była efektem wyższych stóp rynkowych w Polsce, które przełożyły się w większym stopniu na wzrost oprocentowania aktywów niż pasywów. Negatywnie na rentowność aktywów wpłynęły zmiany w strukturze aktywów oprocentowanych (wzrósł udział niżej oprocentowanych należności od banków kosztem głównie udziału papierów wartościowych oraz udziału najwyżej oprocentowanych należności od klientów).

W 2022 roku średnie oprocentowanie kredytów PKO Banku Polskiego S.A. wyniosło 7,6%, a średnie oprocentowanie depozytów ogółem ukształtowało się na poziomie 1,1%. W 2021 roku było to odpowiednio 3,5% i 0,1%.

Średnie oprocentowanie nowych depozytów terminowych w PLN (dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw) w 2022 roku wyniosło 4,8%.

Wynik z tytułu prowizji i opłat w 2022 roku wyniósł 3 818 mln PLN i był wyższy w porównaniu do poprzedniego roku o 325 mln PLN. Wzrost wyniku był determinowany m.in. przez:

• wyższy wynik z tytułu marż na transakcjach wymiany walut (+145 mln PLN r/r), w efekcie wzrostu transakcyjności,
• wyższy wynik z tytułu kart (+114 mln PLN r/r), w efekcie większej liczby kart oraz wyższej transakcyjności,
• wyższy wynik z tytułu funduszy inwestycyjnych i działalności maklerskiej (+36 mln PLN r/r), głównie w efekcie wyższych prowizji za sprzedaż obligacji Skarbu Państwa,
• wyższy wynik z tytułu kredytów i ubezpieczeń (+31 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu przychodów prowizyjnych od kredytów gospodarczych, przy spadku przychodów od kredytów mieszkaniowych oraz prowizji za sprzedaż ubezpieczeń powiązanych z kredytami,
• stabilny wynik z tytułu obsługi rachunków bankowych i pozostały.

Uzyskany w 2022 roku wynik pozostały wyniósł 803 mln PLN i był niższy od uzyskanego w 2021 roku o 520 mln PLN, m.in. w efekcie:

• niższego wyniku z pozycji wymiany (-537 mln PLN r/r) – głównie w efekcie rozpoznania w 2021 roku wyniku na pozycji walutowej w kwocie około 328 mln PLN w następstwie decyzji Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z 23 kwietnia 2021 roku w sprawie oferowania ugód klientom oraz pogorszenia wyniku na transakcjach wymiany walut w związku ze wzrostem stóp procentowych w PLN oraz wzrostu kosztu zamiany walut w 2022 roku, przy poprawie wyniku na działalności klientowskiej,
• niższych przychodów z tytułu dywidend (-136 mln PLN r/r),
• wyższego wyniku z operacji finansowych (+23 mln PLN r/r) – m.in. w efekcie wzrostu wyniku na instrumentach pochodnych (głównie  zrealizowanego  na  instrumentach  wbudowanych  w  depozyty  strukturyzowane), przy niższym wyniku z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów (głównie na skutek wysokiego wyniku zrealizowanego na sprzedaży papierów wartościowych w 2021 roku),
• wyższych pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych netto (+130 mln PLN r/r), in. w efekcie:
  • niższych kosztów rezerw na zwroty dla klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich i hipotecznych o 13 mln PLN,
  • ujęcia w 2022 roku przychodów w wysokości 23 mln PLN z tytułu zmniejszenia zobowiązania dotyczącego dokapitalizowania spółki zależnej, wobec 17 mln PLN kosztu z powyższego tytułu, który został ujęty w 2021 roku,
  • ujęcia w 2022 roku przychodu z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w wysokości 18 mln PLN (w roku poprzednim koszt z tego tytułu wynosił 60 mln PLN, który został w pełni skompensowany dodatnią wyceną klientowskich instrumentów pochodnych związanych z uprawnieniami do emisji CO2 ujętą w wyniku z operacji finansowych).

W 2022 roku koszty działania wyniosły 6 925 mln PLN i były wyższe o 31,8% r/r. Ich poziom był determinowany w głównej mierze przez:

• wzrost o 1 232 mln PLN, tj. 207,4% kosztów regulacyjnych, głównie w wyniku ujęcia kosztu dotyczącego wpłaty początkowej na fundusz pomocowy w spółce System Ochrony Banków Komercyjnych A. w wysokości 956 mln PLN oraz wpłaty na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w wysokości 307 mln PLN, przy jednocześnie niższych o 80 mln PLN składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny – koszty te wyniosły 381 mln PLN, z czego 264 mln PLN stanowiła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (w roku poprzednim koszty BFG ukształtowały się na poziomie 461 mln PLN, z czego 232 mln PLN wyniosła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji),
• wzrost o 207 mln PLN, tj. o 7,6% kosztów świadczeń pracowniczych, głównie w efekcie przeprowadzonych regulacji płacowych,
• wzrost o 192 mln PLN, tj. o 18,0% kosztów rzeczowych, głównie w związku z:
  • wyższymi kosztami teleinformatyki o 48 mln PLN, o 14,1%,
  • wyższymi kosztami obsługi prawnej o 31 mln PLN, tj. o 59,4%, głównie w związku z obsługą spraw dotyczących kredytobiorców frankowych,
  • wyższymi kosztami promocji i reklamy o 25 mln PLN, tj. o 22,3%,
  • wyższymi kosztami utrzymania i wynajmu majątku trwałego o 22 mln PLN, tj. o 9,0%, wyższymi kosztami projektów o 16 mln PLN, tj. o 31,8%,
• wzrost o 42 mln PLN, tj. o 4,8% kosztów amortyzacji, głównie w efekcie wzrostu kosztów amortyzacji wartości niematerialnych informatycznych.

Efektywność działania PKO Banku Polskiego S.A. mierzona wskaźnikiem C/I w ujęciu rocznym ukształtowała się na poziomie 43,7% i pogorszyła się o 4,9 p.p. r/r, za sprawą większego wzrostu kosztów działania (31,8% r/r; 9,5% r/r z wyłączeniem kosztów regulacyjnych), w tym dwukrotnego wzrostu kosztów regulacyjnych, niż wzrost wyniku na działalności biznesowej (17,1% r/r), obciążonego ujęciem wpływu ustawowych wakacji kredytowych.

W 2022 roku wynik z tytułu odpisów i utraty wartości (łącznie z kosztem ryzyka prawnego) wyniósł -3 168 mln PLN i pogorszył się w stosunku do roku poprzedniego o 1 857 mln PLN. Poziom wyniku determinowały w głównej mierze ujęcie kosztu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych w wysokości -1 914 mln PLN w efekcie istotnej zmiany otoczenia rynkowego wpływającej na szacowany poziom liczby pozwów i ugód oraz dotworzenie 103 mln PLN odpisów na skutek materializacji ryzyka związanego z wojną w Ukrainie.

Wynik z odpisów na ryzyko kredytowe wyniósł -1 165 mln PLN i był korzystniejszy o 91 mln PLN, głównie dzięki poprawie wyniku na kredytach mieszkaniowych.

Wynik z odpisów na aktywa niefinansowe wyniósł -89 mln PLN i pogorszył się o 34 mln PLN w stosunku do roku poprzedniego, głównie na skutek dotworzenia odpisu na utratę wartości akcji spółki KREDOBANK S.A. w wysokości 51,8 mln PLN.

Wskaźnik udziału ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości na koniec 2022 roku wyniósł 3,60% i był niższy o 0,30 p.p. w stosunku do 2021 roku, na co wpływ miał wzrost portfela należności ogółem oraz przeprowadzone przez Bank pakietowe sprzedaże wierzytelności.

Koszt ryzyka na koniec 2022 roku wyniósł -0,42% i był niższy o 0,12 p.p. od uzyskanego w roku poprzednim

W świetle zmiennych warunków makroekonomicznych związanych z wzrostem stóp procentowych, wpływającym na podwyższenie kosztów obsługi zadłużenia oraz wzrostem inflacji, która powoduje spadek dochodowości, a tym samym zdolności klientów do spłaty kredytów, Bank kontynuuje dotychczasową, konserwatywną politykę zarządzania ryzykiem kredytowym oraz ścisły monitoring portfela należności.

Na koniec 2022 roku finansowanie udzielone klientom Banku wyniosło 223,6 mld PLN, co oznacza wzrost o 3,8 mld PLN r/r.

Wolumen kredytów korporacyjnych wzrósł o 10,5 mld PLN. Wolumen kredytów bankowości detalicznej i prywatnej natomiast spadł o 6,3 mld PLN. Spadek kredytów bankowości detalicznej i prywatnej dotyczył głównie kredytów na nieruchomości, na które istotny negatywny wpływ miały korekty wartości bilansowej brutto, związane z ujęciem w III kwartale 2022 roku wpływu ustawowych wakacji kredytowych w wysokości 2,4 mld PLN oraz dotworzeniem kosztów z tytułu ryzyka prawnego kredytów walutowych w wysokości 1,9 mld PLN.

Z wyłączeniem wpływu powyższych korekt wartości bilansowej brutto finansowanie udzielone klientom na koniec 2022 roku wyniosłoby niemal 228 mld PLN.

W strukturze rodzajowej finansowania udzielonego klientom netto główną pozycję stanowiły kredyty bankowości detalicznej i prywatnej oraz kredyty korporacyjne z udziałem na koniec 2022 roku odpowiednio na poziomie 50,9% oraz 41,4%. Struktura rodzajowa finansowania udzielonego klientom netto (w mld PLN).

* łącznie z obligacjami nie skarbowymi (z wyłączeniem przeznaczonych do obrotu)

Depozyty klientów są podstawowym źródłem finansowania aktywów Banku. Ich poziom na koniec 2022 roku wyniósł 334,9 mld PLN, co oznacza wzrost o 16,8 mld PLN od początku roku. Do wzrostu bazy depozytowej przyczynił się wzrost depozytów bankowości detalicznej i prywatnej (+19,3 mld PLN) oraz depozytów firm i przedsiębiorstw (+0,6 mld PLN), przy spadku depozytów korporacyjnych (-3,0 mld PLN).

W strukturze rodzajowej depozytów klientów główną pozycję stanowią depozyty bankowości detalicznej i prywatnej (69,5% na koniec 2022 roku).

W strukturze terminowej depozytów klientów główną pozycję stanowią depozyty bieżące, których udział wyniósł 69,8%, co oznacza spadek o 14,6 p.p. w stosunku do końca 2021 na rzecz depozytów terminowych. Wpływ na przyrost udziału depozytów terminowych w ujęciu rocznym miało wprowadzenie do oferty nowych produktów oprocentowanych dla klientów Banku, w reakcji na wzrost stóp rynkowych.

PKO Bank Polski S.A. od lat jest uczestnikiem rynku emisji dłużnych papierów wartościowych, co pozwala mu na dywersyfikację źródeł finansowania działalności oraz dostosowanie ich do wymogów regulacyjnych w zakresie długoterminowej stabilności finansowej.

Poziom  długoterminowych  źródeł  finansowania na koniec 2022 roku wyniósł około 3,5 mld PLN i był niższy o 4,4 mld PLN w stosunku do końca 2021 roku, głównie na skutek zapadnięcia pożyczki od spółki zależnej PKO Finance AB.