Sytuacja finansowa Grupy

Wynik z tytułu odsetek za 2022 rok wyniósł 11 813 mln PLN, tj. o 1 931 mln PLN więcej niż w poprzednim roku. Wzrost wyniku r/r wynikał głównie ze wzrostu przychodów z tytułu finansowania udzielonego klientom spowodowanego wzrostem stóp procentowych. Efekt ten częściowo zmniejszył się w wyniku ujęcia w III kwartale 2022 roku jednorazowej straty w wysokości 3 111 mln PLN związanej z ustawowymi wakacjami kredytowymi, pomniejszającej przychody od kredytów mieszkaniowych. Wyższy poziom stóp rynkowych oraz wprowadzone przez Bank podwyżki oprocentowania produktów depozytowych wpłynęły na wzrost kosztów odsetkowych, dodatkowo wzmocniony migracją środków klientów z rachunków bieżących na lokaty terminowe. W 2022 roku nastąpił także spadek wyniku odsetkowego z tytułu rachunkowości zabezpieczeń. Z kolei pozytywnie na poziom wyniku odsetkowego wpłynął wzrost przychodów od papierów wartościowych, głównie w efekcie wzrostu średniego oprocentowania.

Przychody odsetkowe wyniosły 20 140 mln PLN i w porównaniu z 2021 rokiem były wyższe o 90,6%. Był to głównie efekt:

• wzrostu przychodów z tytułu finansowania udzielonego klientom o 7 338 mln PLN r/r – głównie na skutek wzrostu średniego oprocentowania finansowania udzielonego klientom o 3,8 p.p. (z wyłączeniem wpływu ustawowych wakacji kredytowych), wynikającego ze wzrostu rynkowych stóp procentowych, przy zmianie struktury finansowania (wzrost udziału kredytów gospodarczych kosztem udziału kredytów mieszkaniowych, walutowych i złotowych),
• wyższych przychodów od papierów wartościowych (+1 481 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu średniego oprocentowania wynikającego ze wzrostu rynkowych stóp procentowych,
• niższych przychodów z tytułu rachunkowości zabezpieczeń (-384 mln PLN r/r), związanych głównie ze znacznym spadkiem marż związanym ze wzrostem rynkowych stóp procentowych dla PLN.

Koszty odsetkowe wyniosły 8 327 mln PLN i w porównaniu z 2021 rokiem były wyższe o 7 641 mln PLN, głównie ze względu na:

• wzrost kosztów odsetkowych od depozytów o 3 515 mln PLN r/r, który wynikał w szczególności z wyższych średniorocznych stóp procentowych w PLN po decyzjach RPP i będącego ich efektem podwyższenia oprocentowania depozytów oraz ze zmian w strukturze terminowej polegających na wzroście udziału wyżej oprocentowanych depozytów terminowych,
• rachunkowość zabezpieczeń, z tytułu której poniesiono koszty odsetkowe w wysokości 3 580 mln PLN r/r, głównie w efekcie spadku średnich marż na transakcjach IRS po podwyżkach stóp dla PLN.

*Wskaźniki w 2022 roku zostały obliczone z wyłączeniem wpływu ujęcia w III kwartale 2022 roku skutków ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (tzw. ustawowe wakacje kredytowe) w wysokości 3 111 mln PLN

Marża odsetkowa w 2022 roku, z wyłączeniem wpływu ujęcia w III kwartale. 2022 roku skutków ustawowych wakacji kredytowych, wzrosła o 1,20 p.p. r/r i wyniosła 3,90%.

Wzrost marży wynikał z wyższej rentowności aktywów, która była związana ze wzrostem stóp rynkowych w Polsce, które przełożyły się w większym stopniu na wzrost oprocentowania aktywów niż pasywów. Negatywnie na poziom przychodów odsetkowych wpłynęły zmiany w strukturze aktywów oprocentowanych (wzrósł udział     niżej oprocentowanych należności od banków kosztem udziału papierów wartościowych oraz udziału najwyżej oprocentowanych należności od klientów).

W 2022 roku średnie oprocentowanie kredytów Grupy PKO Banku Polskiego S.A. wyniosło 7,8%, a średnie oprocentowanie depozytów ogółem ukształtowało się na poziomie 1,1%. W 2021 roku było to odpowiednio 3,7% i 0,1%.

Średnie oprocentowanie nowych depozytów terminowych w PLN (dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw) w 2022 roku wyniosło 4,8%.

Wynik z tytułu prowizji i opłat uzyskany w 2022 roku wyniósł 4 951 mln PLN i był o 574 mln PLN wyższy niż w poprzednim roku. Na wzrost wyniku prowizyjnego wpływały m.in.:

• wyższy wynik z tytułu kredytów, ubezpieczeń i leasingu operacyjnego (+247 mln PLN r/r), głównie w efekcie wzrostu przychodów prowizyjnych od kredytów gospodarczych, leasingu i faktoringu oraz wzrostu przychodów z oferowania produktów ubezpieczeniowych, przy spadku przychodów od kredytów mieszkaniowych,
• wyższy wynik z tytułu marż na transakcjach wymiany walut (+229 mln PLN r/r), głównie jako efekt wzrostu transakcyjności,
• wyższy wynik z tytułu kart (+115 mln PLN r/r), w efekcie większej liczby kart oraz wyższej transakcyjności.
• niższy wynik z tytułu funduszy inwestycyjnych, emerytalnych i działalności maklerskiej (-10 mln PLN r/r), spowodowany głównie spadkiem prowizji za zarządzanie funduszami oraz za sprzedaż jednostek uczestnictwa i prowizji od obrotu giełdowego na rynku akcji, przy wzroście prowizji za sprzedaż obligacji Skarbu Państwa,
• niższy wynik z tytułu obsługi rachunków bankowych i pozostały (-8 mln PLN r/r), m.in. związany ze spadkiem opłat od wysokich sald na rachunkach i wzrostem kosztów usług rozliczeniowych.

Wynik pozostały uzyskany w 2022 roku wyniósł 553 mln PLN i był o 333 mln PLN niższy niż w roku 2021, m.in. w efekcie:

• niższego wyniku z pozycji wymiany (-509 mln PLN r/r), głównie w efekcie rozpoznania w 2021 roku wyniku na pozycji walutowej w kwocie około 328 mln PLN w następstwie decyzji Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z 23 kwietnia 2021 roku w sprawie oferowania ugód klientom, pogorszenia wyniku na transakcjach wymiany walut w związku ze wzrostem stóp procentowych w PLN oraz wzrostu kosztu zamiany walut w 2022 roku, przy poprawie wyniku na działalności klientowskiej,
• utrzymania wyniku z operacji finansowych na zbliżonym poziomie (-5 mln PLN r/r),
• wyższych pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych netto (+142 mln PLN r/r), in. w efekcie:
  • wzrostu przychodów z tytułu pozostałej działalności Grupy Kapitałowej PKO Leasing A. o 28 mln PLN (m.in. sprzedaż samochodów poleasingowych, rozliczenie szkód i składek ubezpieczeniowych, przychody z wcześniejszego zakończenia umów),
  • wzrostu przychodów z działalności hotelowej Sopot Zdrój z o.o. o 23 mln PLN,
  • niższych kosztów rezerw na zwroty dla klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich i hipotecznych o 13 mln PLN,
  • ujęcia w 2022 roku przychodu z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w wysokości 18 mln PLN (w roku poprzednim koszt z tego tytułu wynosił 60 mln PLN, który został w pełni skompensowany dodatnią wyceną klientowskich instrumentów pochodnych związanych z uprawnieniami do emisji CO2 ujętą w wyniku z operacji finansowych).

W 2022 roku koszty działania wyniosły 7 850 mln PLN i były wyższe o 28,3% r/r. Ich poziom był determinowany w głównej mierze przez:

• wzrost o 1 247 mln PLN, tj. 194,2% kosztów regulacyjnych, głównie w wyniku ujęcia kosztu dotyczącego wpłaty początkowej na fundusz pomocowy w spółce System Ochrony Banków Komercyjnych A. w wysokości 956 mln PLN oraz wpłaty na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w wysokości 314 mln PLN, przy jednocześnie niższych o 73 mln PLN składkach na Bankowy Fundusz Gwarancyjny – koszty te wyniosły 409 mln PLN, z czego 291 mln PLN stanowiła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (w roku poprzednim koszty BFG ukształtowały się na poziomie 482 mln PLN, z czego 253 mln PLN wyniosła składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji),
• wzrost o 253 mln PLN, tj. o 7,9% kosztów świadczeń pracowniczych, głównie w efekcie przeprowadzonych regulacji płacowych,
• wzrost o 202 mln PLN, o 15,8% kosztów rzeczowych, głównie w efekcie:
  • wyższych kosztów teleinformatycznych o 44 mln PLN, o 10,3%,
  • wyższych kosztów obsługi prawnej o 27 mln PLN, o 45,5%, głównie w związku z obsługą spraw dotyczących kredytobiorców frankowych,
  • wyższych kosztów promocji i reklamy o 22 mln PLN, o 17,2%,
  • wyższych kosztów utrzymania i wynajmu majątku trwałego o 21 mln PLN, o 7,8%,
• wzrost o 32 mln PLN, tj. o 3,2% kosztów amortyzacji, w wyniku wzrostu amortyzacji informatycznych wartości

Efektywność działania Grupy PKO Banku Polskiego S.A. mierzona wskaźnikiem C/I w ujęciu rocznym ukształtowała się na poziomie 45,3% i pogorszyła się o 4,9 p.p. r/r, za sprawą większego wzrostu kosztów działania (28,3% r/r; 8,9% r/r z wyłączeniem kosztów regulacyjnych), w tym niemal dwukrotnego wzrostu poziomu kosztów regulacyjnych, niż wzrost wyniku na działalności biznesowej (14,3% r/r), obciążonego ujęciem wpływu ustawowych wakacji kredytowych.

W 2022 roku wynik z tytułu odpisów i utraty wartości (łącznie z kosztem ryzyka prawnego) wyniósł -3 523 mln PLN i pogorszył się o 2 056 mln PLN w stosunku do uzyskanego w roku poprzednim, na co główny wpływ miało ujęcie kosztu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych w wysokości -1 914 mln PLN w efekcie istotnej zmiany otoczenia rynkowego wpływającej na szacowany poziom liczby pozwów i ugód.

Wynik z odpisów na ryzyko kredytowe wyniósł -1 546 mln PLN i był gorszy o 125 mln PLN na skutek dotworzenia odpisów na wojnę w Ukrainie w wysokości 303 mln PLN, przy niższych odpisach na kredyty w Banku oraz w Grupie Kapitałowej PKO Leasing S.A.

Wynik z odpisów na aktywa niefinansowe wyniósł -63 mln PLN i pogorszył się o 17 mln PLN w stosunku do roku poprzedniego, głównie na skutek utworzenia odpisu na utratę wartości relacji z klientami Raiffeisen Leasing S.A. w wysokości 21 mln PLN.

Wskaźnik udziału ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości na koniec 2022 roku wyniósł 3,80% (spadek o 0,18 p.p. w stosunku do 2021 roku), m.in. dzięki przeprowadzonym przez Bank pakietowym sprzedażom wierzytelności.

Koszt ryzyka na koniec 2022 roku wyniósł -0,53% i był niższy o 0,02 p.p. od uzyskanego w roku poprzednim.

W świetle zmiennych warunków makroekonomicznych związanych z wzrostem stóp procentowych, wpływających na podwyższenie kosztów obsługi zadłużenia oraz wzrostem inflacji, która powoduje spadek dochodowości, a tym samym zdolności klientów do spłaty kredytów, Bank kontynuuje dotychczasową, konserwatywną politykę zarządzania ryzykiem kredytowym Grupy Kapitałowej Banku oraz ścisły monitoring portfela należności.

Na koniec 2022 roku wartość finansowania udzielonego klientom przez Grupę Kapitałową Banku wyniosła 246,4 mld PLN, co oznacza spadek o 1,2 mld PLN r/r.

Wolumen kredytów korporacyjnych wzrósł o 9,7 mld PLN, przy spadku wolumenu kredytów bankowości detalicznej i prywatnej o 10,8 mld PLN, w tym kredytów na nieruchomości o 10,2 mld PLN oraz kredytów konsumpcyjnych o 0,5 mld PLN.
W 2022 roku istotny negatywny wpływ na poziom finansowania udzielonego klientom miały korekty wartości bilansowej brutto portfela kredytów mieszkaniowych, związane z ujęciem w III kwartale wpływu ustawowych wakacji kredytowych w wysokości 3,1 mld PLN oraz dotworzeniem kosztów z tytułu ryzyka prawnego kredytów walutowych w wysokości 1,9 mld PLN.
Z wyłączeniem wpływu powyższych korekt wartości bilansowej brutto finansowanie udzielone klientom na koniec 2022 roku wyniosłoby ponad 251 mld PLN.

W strukturze rodzajowej finansowania udzielonego klientom netto główną pozycję stanowiły kredyty bankowości detalicznej i prywatnej z udziałem 54,2% na koniec 2022 roku.

* łącznie z należnościami leasingowymi oraz obligacjami nieskarbowymi (z wyłączeniem przeznaczonych do obrotu)

* łącznie z transakcjami przyrzeczenia odkupu
** zawiera zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, zobowiązania podporządkowane, otrzymane kredyty/pożyczki

Grupa PKO Banku Polskiego S.A. finansuje swoją działalność ze źródeł krajowych i zagranicznych, które pochodzą z depozytów (również z rynku międzybankowego), kapitałów własnych i finansowania z rynku hurtowego. Finansowanie z rynku hurtowego obejmuje zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, zobowiązania podporządkowane oraz otrzymane kredyty i pożyczki od instytucji monetarnych i niemonetarnych. Głównym źródłem finansowania Grupy Kapitałowej Banku pozostają depozyty klientów, które stanowią 85% źródeł finansowania.

Dzięki utrzymywaniu optymalnej struktury finansowania, Grupa PKO Banku Polskiego S.A. posiada pełną zdolność do dalszego rozwoju i realizacji zamierzeń inwestycyjnych.

Depozyty klientów są podstawowym źródłem finansowania aktywów Grupy Kapitałowej Banku. Ich poziom na koniec 2022 roku wyniósł 339,6 mld PLN, co oznacza wzrost o 17,3 mld PLN w skali roku. Do wzrostu bazy depozytowej przyczynił się wzrost depozytów bankowości detalicznej i prywatnej (+19,0 mld PLN) oraz depozytów firm i przedsiębiorstw (+0,9 mld PLN), przy spadku depozytów korporacyjnych (-2,6 mld PLN).

W strukturze terminowej depozytów klientów główną pozycję stanowią depozyty bieżące, których udział wyniósł 69,7%, co oznacza spadek o 14,1 p.p. w stosunku do końca 2021 na rzecz depozytów terminowych. Wpływ na przyrost udziału depozytów terminowych w ujęciu rocznym miało wprowadzenie do oferty nowych produktów oprocentowanych dla klientów banku, w reakcji na wzrost stóp rynkowych.

Poziom długoterminowych źródeł finansowania na koniec 2022 roku wyniósł niemal 21 mld PLN i był niższy o 8 mld PLN w stosunku do końca 2021 roku. Zmiana wynikała z:

• zapadnięcia 3,5 mld PLN emisji PKO Finance AB,
• spadku obligacji wyemitowanych przez PKO Bank Hipoteczny S.A. o 2,2 mld PLN,
• spadku obligacji wyemitowanych przez Grupę Kapitałową PKO Leasing S.A. o 1,5 mld PLN,
• niższego poziomu listów zastawnych PKO Banku Hipotecznego S.A. o 1,1 mld PLN.