41. Wartości niematerialne
Zasady rachunkowości
Oprogramowanie – Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i przygotowania do użytkowania, z uwzględnieniem umorzeń i odpisów z tytułu utraty wartości.
Wartość firmy – Wartość firmy powstała na nabyciu spółek zależnych jest wykazywana w pozycji „Wartości niematerialne”, a wartość firmy powstała na nabyciu spółek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć jest wykazywana w pozycji „Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia”. Test na utratę wartości przeprowadza się co najmniej na koniec każdego roku.
Relacje z klientami oraz value in force – W wyniku rozliczenia transakcji nabycia zidentyfikowane zostały dwa składniki wartości niematerialnych, które zostały ujęte odrębnie od wartości firmy, tj. relacje z klientami oraz value in force, stanowiące wartość obecną przyszłych zysków z zawartych umów ubezpieczenia. Powyższe składniki wartości niematerialnych podlegają amortyzacji metodą degresywną opartą o tempo konsumowania korzyści ekonomicznych wynikających z ich użytkowania.
Pozostałe wartości niematerialne – Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Grupę Kapitałową wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Koszty prac rozwojowych – Koszty zakończonych prac rozwojowych zalicza się do wartości niematerialnych w związku z oczekiwanym uzyskaniem korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem określonych warunków, tj. jeżeli istnieje możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika, dostępne są stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowania wytwarzanego składnika oraz istnieje możliwość wiarygodnego ustalenia wysokości nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzeniu składników wartości niematerialnych.
Nakłady – Wartość bilansową rzeczowych aktywów trwałych powiększa się o dodatkowe nakłady poniesione w okresie ich użytkowania jeżeli spełnią kryteria rozpoznania jako środek trwały.
Grupa Kapitałowa zalicza do wartości niematerialnych efekty prowadzonych we własnym zakresie prac rozwojowych, które mogą być wykorzystane na potrzeby działalności Grupy Kapitałowej. Efekty prowadzonych na własne potrzeby Grupy Kapitałowej prac rozwojowych stanowiących etap tworzenia i wdrażania nowego rozwiązania, kwalifikuje do wartości niematerialnych pod warunkiem udowodnienia:
- możliwości ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby uzyskał postać nadającą się do użytkowania lub sprzedaży,
- zamiaru ukończenia składnika wartości niematerialnych oraz jego użytkowania lub sprzedaży,
- zdolności do użytkowania lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
- sposobu wytwarzania prawdopodobnych przyszłych korzyści ekonomicznych przez składnik wartości niematerialnych, tj. jego użyteczności (zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów”),
- dostępności stosowanych środków technicznych, finansowych i innych, służących ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika wartości niematerialnych,
- możliwości wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi wartości niematerialnych.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania wykazywane są w ramach tej samej pozycji, w ramach której przedstawione zostałyby odpowiednie bazowe składniki aktywów, gdyby były własnością Grupy Kapitałowej.
Noty powiązane
- Okresy użytkowania – nota „Koszty działania”;
- Odpisy z tytułu utraty wartości – nota „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych”
Informacje finansowe
| WARTOŚCI NIEMATERIALNE | Oprogramowanie | Wartość firmy | Przyszłe zyski z zawartych umów ubezpieczeniowych | Relacje z klientami | Inne, w tym nakłady | z tego na oprogramowanie | Ogółem |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2022 | |||||||
| Wartość bilansowa brutto na początek okresu | 5 908 | 1 407 | 140 | 158 | 776 | 642 | 8 389 |
| Nabycie | 45 | – | – | – | 492 | 492 | 537 |
| Transfery z nakładów | 504 | – | – | – | (504) | (504) | – |
| Likwidacja i sprzedaż | (18) | – | – | (64) | – | – | (82) |
| Inne | – | – | 1 | – | 38 | 41 | 39 |
| Wartość bilansowa brutto na koniec okresu | 6 439 | 1 407 | 141 | 94 | 802 | 671 | 8 883 |
| Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu | (4 203) | – | (118) | (117) | (92) | – | (4 530) |
| Amortyzacja okresu | (483) | – | (6) | (7) | (4) | – | (500) |
| Likwidacja i sprzedaż | 18 | – | – | 34 | – | – | 52 |
| Inne | 5 | – | (1) | – | – | – | 4 |
| Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu | (4 663) | – | (125) | (90) | (96) | – | (4 974) |
| Odpisy aktualizujące na początek okresu | (18) | (354) | – | (9) | (15) | (2) | (396) |
| Utworzenie w okresie | – | – | – | (21) | – | – | (21) |
| Inne | – | – | – | 30 | 5 | 2 | 35 |
| Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu | (18) | (354) | – | – | (10) | – | (382) |
| Wartość bilansowa netto na początek okresu | 1 687 | 1 053 | 22 | 32 | 669 | 640 | 3 463 |
| Wartość bilansowa netto na koniec okresu | 1 758 | 1 053 | 16 | 4 | 696 | 671 | 3 527 |
| WARTOŚCI NIEMATERIALNE | Oprogramowanie | Wartość firmy | Przyszłe zyski z zawartych umów ubezpieczeniowych | Relacje z klientami | Inne, w tym nakłady |
z tego na oprogramowanie | Ogółem |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2021 | |||||||
| Wartość bilansowa brutto na początek okresu | 6 137 | 1 437 | 141 | 158 | 569 | 433 | 8 442 |
| Nabycie | 44 | – | – | – | 551 | 550 | 595 |
| Transfery z nakładów | 387 | – | – | – | (387) | (15) | – |
| Likwidacja i sprzedaż | (682) | – | – | – | (2) | – | (684) |
| Inne | 22 | (30) | (1) | – | 45 | (326) | 36 |
| Wartość bilansowa brutto na koniec okresu | 5 908 | 1 407 | 140 | 158 | 776 | 642 | 8 389 |
| Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu | (4 440) | – | (110) | (105) | (91) | – | (4 746) |
| Amortyzacja okresu | (440) | – | (8) | (12) | (4) | – | (464) |
| Likwidacja i sprzedaż | 681 | – | – | – | 2 | – | 683 |
| Inne | (4) | – | – | – | 1 | – | (3) |
| Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu | (4 203) | – | (118) | (117) | (92) | – | (4 530) |
| Odpisy aktualizujące na początek okresu | (18) | (384) | – | – | (13) | – | (415) |
| Utworzenie w okresie | – | – | – | (9) | (2) | (2) | (11) |
| Inne | – | 30 | – | – | – | – | 30 |
| Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu | (18) | (354) | – | (9) | (15) | (2) | (396) |
| Wartość bilansowa netto na początek okresu | 1 679 | 1 053 | 31 | 53 | 465 | 433 | 3 281 |
| Wartość bilansowa netto na koniec okresu | 1 687 | 1 053 | 22 | 32 | 669 | 640 | 3 463 |
Istotną wartością niematerialną z punktu widzenia Banku są nakłady poniesione na Zintegrowany System Informatyczny (ZSI). Łączna wartość nakładów poniesionych na ZSI w latach 2006–2022 wyniosła 1 392 miliony PLN (w latach 2005–2021 – 1 462 miliony PLN).
Wartość bilansowa netto Zintegrowanego Systemu Informatycznego (ZSI) na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 651 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 629 milionów PLN). Przewidywany okres eksploatacji systemu został określony na 24 lata. Na 31 grudnia 2022 roku pozostały okres użytkowania wynosi 8 lat.
Wartość firmy
| Wartość firmy netto | 31.12.2022 | 31.12.2021 |
|---|---|---|
| Nordea Bank Polska SA | 747 | 747 |
| PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA | 91 | 91 |
| Raiffeisen – Leasing Polska SA i jej spółki zależne (PKO Leasing SA) | 57 | 57 |
| PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA | 150 | 150 |
| Aktywa przejęte od spółki CFP sp. z o.o. | 8 | 8 |
| Razem | 1 053 | 1 053 |
| WARTOŚĆ FIRMY | TEST NA UTRATĘ WARTOŚCI – METODA |
|---|---|
| NORDEA BANK POLSKA SA |
Grupa przeprowadza testy na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. bazując na modelu opartym na metodzie zdyskontowanych dywidend, poprzez porównanie wartości bilansowej ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”) z ich wartością odzyskiwalną. Wartość rezydualna CGU detalicznego została skalkulowana poprzez ekstrapolację projekcji przepływów pieniężnych poza okres prognozy przy zastosowaniu stopy wzrostu przyjętej na poziomie 3,5%. Prognozy przepływów pieniężnych w teście na utratę wartości obejmowały okres 10 lat i opierały się na założeniach zawartych w planie finansowym Grupy na 2023 rok. Do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych Grupa zastosowała stopę dyskonta w wysokości 12,50%, uwzględniającą stopę wolną od ryzyka oraz premię za ryzyko.
Na moment przejęcia wyróżniono dwa ośrodki wypracowujące środki pieniężne („CGU”), do których przypisano wartość firmy powstałą z nabycia Nordea Bank Polska SA – detaliczny i korporacyjny, pokrywające się z segmentami działalności. Na wartość firmy przypisaną do CGU korporacyjnego w wysokości 117 milionów PLN, Grupa dokonała odpisu 30 czerwca 2020 roku. Wartość firmy Nordea Bank Polska S.A w wysokości 747 milionów PLN dotyczy segmentu detalicznego. Na 31 grudnia 2022 roku Grupa przeprowadziła test na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. przypisanej do CGU detalicznego. Przeprowadzony test nie wskazał utraty wartości. |
| PKO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH S.A. | Test w oparciu o metodę zdyskontowanych dywidend na podstawie opracowanej przez spółkę 3-letniej prognozy finansowej, z uwzględnieniem wartości rezydualnej.
Nie stwierdzono utraty wartości wartości firmy. |
| PKO ŻYCIE TOWARZYSTWO UBEZPIECZEŃ S.A. | Test w oparciu o wartość bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych dla Banku z uwzględnieniem wartości rezydualnej. Przepływy pieniężne oszacowano na podstawie przygotowanej przez spółkę 10-letniej prognozy finansowej.
Nie stwierdzono utraty wartości wartości firmy. |
| PKO LEASING PRO S.A. | Wartość firmy z nabycia spółki została przypisana do całej spółki PKO Leasing SA jako jednostki bezpośrednio nadrzędnej, która w ramach połączenia przejęła aktywa spółki PKO Leasing Pro SA. Test został opracowany w oparciu o wartość bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez spółkę, oszacowanych na podstawie przygotowanej przez spółkę prognozy finansowej na 5 lat z jednoczesnym uwzględnieniem wygaszania działalności po tym okresie.
Nie stwierdzono dalszej utraty wartości. |
| RAIFFEISEN-LEASING POLSKA SA WRAZ Z JEJ SPÓŁKAMI ZALEŻNYMI (PKO LEASING S.A.) | Wartość firmy z nabycia tych spółek została przypisana do wyodrębnionej ewidencyjnie części aktywów Grupy Kapitałowej PKO Leasing SA, będących aktywami nabytej Grupy Kapitałowej Raiffeisen-Leasing Polska SA. Test został przeprowadzony metodą zdyskontowanych dywidend na podstawie opracowanej przez spółkę 5-letniej prognozy finansowej, z uwzględnieniem wartości rezydualnej.
Nie stwierdzono utraty wartości wartości firmy. |
W wyżej opisanych testach na utratę wartości do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych zastosowano stopę dyskonta w wysokości 7,555% (z wyjątkiem Nordea Bank Polska SA), uwzględniającą stopę wolną od ryzyka równą rentowności 10-letnich obligacji skarbowych z dnia na jaki wykonywana jest wycena oraz premię za ryzyko rynkowe i współczynnik ryzyka ustalone dla przedsięwzięć PKO Banku Polskiego SA.
Metody wyceny i okresy prognozy zostały dostosowane do specyfiki działalności wycenianych aktywów lub spółek.